Zespół Boerhaave’a to samoistne pęknięcie przełyku, które zwykle występuje po silnych wymiotach. Przypuszcza się, że jest wynikiem nagłego wzrostu ciśnienia wytwarzanego podczas wymiotów, braku koordynacji nerwowo-mięśniowej i niewydolności mięśnia krtaniowo-gardłowego.
W zespole Boerhaave’a dochodzi do pełnościennego przerwania ciągłości przełyku, co odróżnia go od podobnego zespołu Mallory’ego i Weissa (w tym zespole dochodzi jedynie do pęknięcia błony śluzowej). Najczęstszym miejscem pęknięcia przełyku jest dolna jego część na lewej tylno-bocznej ścianie.
Wśród perforacji przełyku około 15% stanowią spontaniczne perforacje, a większość z nich ma charakter jatrogenny. Zespół ten jest często związany z zaburzeniami łaknienia takimi jak bulimia lub nadmiernym spożyciem alkoholu.
Klasyczne objawy zespołu tworzą tzw. triadę Mecklera:
-
gwałtowne wymioty,
-
silny ból zamostkowy (może przypominać zawał serca),
-
odma podskórna w dolnej części szyi.
Rokowanie w zespole Boerhaave’a zależy od wczesnego rozpoznania i odpowiedniej interwencji. Diagnoza i operacja w ciągu 24 godzin niesie 75% przeżywalności, ale spada do około 50% po 24-godzinnym opóźnieniu. Ogólna śmiertelność wynosi ok 30%. Jest to najbardziej niebezpieczna perforacja przewodu pokarmowego i jest zwykle spowodowana późniejszym zakażeniem, w tym zapaleniem śródpiersia, zapaleniem płuc lub zapaleniem osierdzia. Inne powikłania to: posocznica, odma śródpiersiowa, odma opłucna (zazwyczaj po stronie lewej), masywny wysięku do opłucnej, ropień.