Logo

Rak żołądka

Rak żołądka jest trzecią najczęstszą przyczyną zgonów związanych z rakiem na świecie – po raku jelita grubego i raku płuc. Nadal stanowi poważny problem w opiece onkologicznej, głównie z powodu późnego wykrycia i zaawansowanego stadium choroby. W Polsce udział raka żołądka w zachorowaniach zmniejszył się w ciągu ostatnich dekad. Obecnie nowotwór złośliwy żołądka stanowi około 5% zachorowań u mężczyzn i 3% u kobiet. Najczęstszym nowotworem złośliwym jest rak gruczołowy (gruczolakorak) wywodzący się z nabłonka gruczołowego błony śluzowej żołądka, co stanowi około 90% wszystkich guzów złośliwych tego narządu. Pozostałe przypadki to: chłoniaki, rakowiaki, guzy stromalne przewodu pokarmowego i mięsaki.

Najczęściej nowotwór występuje u osób starszych w wieku 60-80 lat, dwukrotnie częściej u mężczyzn. Około 40% rozwija się w dolnej części żołądka, 40% w środkowej części i 20% w górnej. 10% przypadków obejmuje więcej niż jedną część narządu. Rozróżnia się dwa typy raka żołądka: typ jelitowy oraz typ rozlany (cechuje się agresywnym przebiegiem, szerzy się śródściennie, nie tworzy wyraźnych granic; częściej rozwija się u osób młodych na podłożu genetycznym).

Jakie są czynniki ryzyka raka żołądka?

Głównym czynnikiem ryzyka jest infekcja Helicobacter pylori, na podłożu której dochodzi do przewlekłego zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka. Należy jednak podkreślić, że nie zaleca się powszechnego leczenia infekcji, jako sposobu prewencji, chyba że w u krewnych pierwszego stopnia występował rak żołądka. Kolejnym istotnym czynnikiem ryzyka jest nieodpowiednia dieta: z dużą zawartością soli, związków azotowych (środki konserwujące żywność), a także palenie tytoniu oraz alkohol. Wykazano jednak, że stosowanie diety z dużą zawartością karotenów oraz witamin C i E obniża częstość wystąpienia metaplazji jelitowej, która uważana jest za czynnik ryzyka rozwoju raka żołądka.

Obecność polipów żołądka, zwłaszcza typu gruczołowego, może także wpływać na powstanie guza. W około 25% tych polipów można dopatrzyć się zmian nowotworowych, dlatego też przy stwierdzeniu polipów żołądka należy pobrać próbki do badania histopatologicznego. Inne czynniki prowadzące do zwiększonego ryzyka rozwoju raka żołądka to:

  • -przebyte częściowe wycięcie żołądka,

  • -obecność gruczolaka żołądka,

  • -zanikowe zapalenie żołądka,

  • -niedokrwistość megaloblastyczna spowodowana niedoborem witaminy B12.

Jakie są objawy?

Wczesne postacie raka żołądka są bezobjawowe lub mogą dawać niecharakterystyczne objawy dyskomfortu w nadbrzuszu, niestrawności, wzdęć lub objawów dyspeptycznych (zgaga, nudności, odbijanie). Nie są one charakterystyczne i częściej mogą być spowodowane przez inne choroby przewodu pokarmowego, co opóźnia właściwe rozpoznanie i wprowadzenie leczenia. Późniejsze objawy w przypadku dużego zaawansowania nowotworu to głównie:

  • -ból w nadbrzuszu,

  • -wczesne uczucie sytości po posiłku,

  • -spadek masy ciała i niedożywienie,

  • -nudności,

  • -wymioty,

  • -ból przy połykaniu,

  • -objawy krwawienia do przewodu pokarmowego (smoliste stolce, anemia, osłabienie),

W przypadku wczesnego raka żołądka, badaniu fizykalne przeprowadzone przez lekarza nie będzie różnić się od badania osoby zdrowej. W przypadku zaawansowanego nowotworu wyczuwalny może być gu z w górnej części brzucha, powiększona wątroba (w przypadku przerzutów), wodobrzusze (w przypadku rozsiewu do jamy otrzewnowej). Czasem może być też powiększony węzeł chłonny w lewym dole nadobojczykowym (tzw. węzeł Virchowa). Rzadko można również zaobserwować twardy guz w pępku, który jest przerzutem raka żołądka (guz siostry Mery Joseph).

Jakie są typy raka żołądka

Typ jelitowy (nieco lepsze rokowanie, towarzyszy zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka i metaplazja jelitowa), rozlany (rozrost śródścienny i brak wyraźnych granic), mieszany. Ponadto, rak żołądka powinien również być oceniony pod kątem ekspresji białka HER 2 (human epidermal growth factor receptor 2)

Jak diagnozuje się raka żołądka?

Podstawową każdego rozpoznania jest dokładny wywiad chorobowy, badania kliniczne oraz w przypadku raka żołądka – endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego. Gastroskopia jest podstawową i najlepszą metodą diagnostyczną. Umożliwia ona pobranie wycinków błony śluzowej żołądka, co decyduje o rozpoznaniu na podstawie badania histopatologicznego. Z uwagi na niecharakterystyczne objawy w przypadku wczesnych postaci raka zaleca się wykonanie gastroskopii u każdej osoby >45 roku życia z dolegliwościami w nadbrzuszu. W przypadku osób <45 roku życia dopuszcza się – w przypadku braku innych czynników ryzyka, wstępne leczenie inhibitorami pompy protonowej (IPP). Jeżeli leczenie IPP nie daje poprawy lub następuje nawrót dolegliwości, konieczne jest wykonanie gastroskopii.

Jak się leczy raka żołądka?

Leczenie raka żołądka jest multidyscyplinarne. Podstawą leczenia jest zabieg operacyjny. Po rozpoznaniu nowotworu w badaniu histopatologicznym należy ocenić stopień jego zaawansowania. W tym celu najczęściej wykorzystuje się badanie tomografii komputerowej klatki piersiowej oraz jamy brzusznej, coraz częściej również endoskopowe USG oraz badanie PET-TK. Badania te umożliwiają określenie stopnia zaawansowania (głębokość nacieku nowotworu, oszacować ryzyko zajęcia regionalnych węzłów chłonnych oraz stwierdzić obecność przerzutów odległych).

Pozwala to na odpowiedni wybór metody leczenia (leczenie operacyjne, chemioterapia, radioterapia). Często pacjenci zgadzają się na leczenie operacyjne, chcąc „pozbyć się problemu”, mimo że w pewnym stopniu zaawansowania powinni otrzymać chemioterapię jako wstęp do późniejszego leczenia operacyjnego. Takie postępowanie może niejednokrotnie uniemożliwić wyleczenie pacjenta. Dlatego tak istotna jest konsultacja z chirurgiem onkologiem.

Leczenie operacyjne w większości przypadków sprowadza się do całkowitego wycięciq żołądka oraz odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego (najczęściej sposobem Roux-en-Y). W niektórych przypadkach możliwe jest częściowe wycięcia żołądka (typ jelitowy raka żołądka ograniczony do części przedodźwiernikowej), co wiąże się z lepszą jakością życia u takich pacjentów. W przypadku operacji z intencją wyleczenia konieczne jest również wycięcie odpowiednich grup węzłów chłonnych.

Jakie jest rokowanie w przypadku raka żołądka?

Rokowanie w przypadku raka żołądka zależy głównie od stopnia zaawansowania w momencie rozpoznania. Na wczesnych etapach, czyli nowotwory ograniczone do błony śluzowej lub podśluzowej żołądka bez przerzutów do węzłów chłonnych rokują bardzo dobrze – 5-letnie przeżycie u tych pacjentów wynosi 95-100%. Im wyższy stopień zaawansowania, tym szansa na przeżycie jest mniejsza. Odsetek przeżyć 5-letnich u osób z przerzutami odległymi do innych narządów wynosi jedynie 0-10%.




Dlatego tak ważne jest aby na swojej drodze spotkać kompetentnego Specjalistę, który zaplanuje dla Państwa szybką i trafną diagnostykę, a następnie dobierze najlepsze leczenie. W celu indywidualnego omówienia zagadnień diagnostycznych i leczenia chorób zachęcamy do umówienia się na konsultację z Prof. Jakubem Kenig


Źródła:

Surveillance, Epidemiology, and End Results Program. SEER Stat Fact Sheets: Stomach Cancer. National Cancer Institute.

Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global cancer statistics 2018: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA Cancer J Clin. 2018 Nov. 68 (6):394-424.

Steevens J, Schouten LJ, Goldbohm RA, van den Brandt PA. Alcohol consumption, cigarette smoking and risk of subtypes of oesophageal and gastric cancer: a prospective cohort study. Gut. 2010 Jan. 59(1):39-48.

Garden O, Brandbury A, Forsythe J, Parks R. A Davidson Title. Principles & Practice of Surgery. Elsevier Ltd. 2012, ISBN 978-0-7020-4316-1

Krajowy Rejestr Nowotworów - onkologia.org.pl