Ogniskowy rozrost guzkowy wątroby (ang. focal nodular hyperplasia; FNH)

Czym jest ogniskowy rozrost guzkowy?

Jest drugą najczęstszą (po naczyniakach) zmianą ogniskową obserwowaną w wątrobie. Szacowana częstość w populacji wynosi 0,3-3%. Najczęściej wykrywana jest u kobiet w 3-5 dekadzie życia. 10% zmian wykrywane jest wśród mężczyzn.

Najczęściej jest to pojedyncza zmiana, spowodowana rozrostem komórek wątroby wokół naczynia tętniczego które ulega degeneracji lub wokół uszkodzonego naczynia wrotnego w miejscu którego wytworzyła się przetoka tętniczo-żylna.

Jakie są objawy ogniskowego rozrostu guzkowego?

Najczęściej ogniskowy rozrost guzkowy nie daje żadnych objawów. Dlatego najczęściej wykrywany jest przypadkowo w badaniach wykonanych z innych przyczyn. Rzadziej zmiany te mogą powodować dolegliwości bólowe (najczęściej w skutek efektu masy i położenia blisko torebki wątroby)

Jak rozpoznać ogniskowy rozrost guzkowy?

Typowo jest dobrze odgraniczoną zmianą ogniskową wątroby, wielkości do 5cm (opisywane są znacznie większe ogniska). Może mieć również formę uszypułowaną. Charakterystyczną cechą jest centralnie przebiegająca blizna.
Atypowe formy: ogniskowy rozrost bez blizny oraz z towarzyszącym stłuszczeniem.

W badaniach biochemicznych nie stwierdza się odchyleń od stanu prawidłowego. Markery nowotworowe są prawidłowe.

W USG widoczna jest zmiana ogniskowa izoechogeniczna, z widocznym naczyniem położonym centralnie w badaniu doppler. W tomografii komputerowej lub rezonansie magnetycznym obraz jest typowy i nie powoduje większych problemów z rozpoznaniem. Biopsja nie jest wskazana.

W diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę gruczolaka wątroby, rak wątrobowokomórkowy, postać włóknistoblaszkowa raka wątrobowokomórkowego.

Jak leczyć ogniskowy rozrost guzkowy?

Bezobjawowy rozrost guzkowy nie wymaga leczenia. Eksperci nie zalecają również nadzoru z uwagi na małe ryzyko transformacji nowotworowej oraz powikłań. Należy być jednak ostrożnym z uwagi na pojedyncze doniesienia współistnienia ogniskowego rozrostu guzkowego z rakiem wątrobowokomórkowym. Dlatego szybki wzrost zmiany w badaniach kontrolnym powinien skłaniać lekarze leczącego do zaproponowania leczenia chirurgicznego.

Leczenie chirurgiczne jest rozważane tylko w rzadkich przypadkach utrzymujących się dolegliwości bólowych, epizodów krwawień lub u pacjentów z utrzymującymi się podwyższonymi poziomami enzymów wątrobowych i/lub żółtaczki wynikających z ucisku na drogi żółciowe. W niektórych przypadkach mogą być zastosowane techniki ablacyjne lub przeztętnicza embolizcja.

Literatura: J. M. Langrehr M. D., R. Pfitzmann, M. Hermann, C. Radke, P. Neuhaus, M. Pech, T. Denecke, R. Felix & E. L. Hänninen (2006) Hepatocellular Carcinoma in Association with Hepatic Focal Nodular Hyperplasia, Acta Radiologica, 47:4, 340-344