Nowotwory otrzewnej to różnorodna grupa pierwotnych i wtórnych nowotworów, których wspólną cechom jest rozsiew wewnątrzotrzewnowy. Rozsiew ten odbywa się drogą cyrkulacji płynu otrzewnowego. Należy spodziewać się przerzutów w miejscach zastoju płynu (miednica, okolica krętniczo-kątnicza, okolica krezki esicy, prawa bruzda przyokrężnicza) oraz w miejscach gdzie płyn jest resorbowany (sieć większa, sieć mniejsza, powierzchnia przeponowa.

Pierwotne nowotwory otrzewnej:

- pierwotny międzybłoniak o niskim stopni złośliwości, międzybłoniak złośliwy rozlany - pierwotny rak otrzewnej - torbiele mezotelialne - torbielowaty naczyniak chłonny - fibromatoza - dezmoplastyczny nowotwór drobnookrągłokomórkowy

Przerzutowe nowotwory:

- nowotwory wyrostka robaczkowego (gruczolakorak, śluzak rzekomy otrzewnej – rak śluzowy otrzewnej o niskim stopniu złośliwości/o wysokim stopniu złośliwości)
- przerzuty otrzewnowe raka jelita grubego, żołądka, jajnika, rak urachalny, rak trzustki

Co to jest śluzak rzekomy otrzewnej?

Jest to wewnątrzotrzewnowe nagromadzenie treści śluzowej na skutek obecności nowotworu śluzotwórczego. Do tej jednostki chorobowej zalicza się wodobrzusze śluzowe, wszczepy otrzewnowe, przerzuty do sieci większej oraz w przypadku kobiet masywne naciekanie jajników.

Jak powstaje śluzak rzekomy otrzewnej?

Jest to zawsze związane z "przebiciem się" (perforacją) guza śluzowego wyrostka robaczkowego. W wyniku czego dochodzi do uwolnienia śluzu oraz komórek produkujących śluz. Jak to było wcześniej wspomniane rozsiew tych komórek odbywa się drogą cyrkulacji płynu otrzewnowego. W przeszłości uważano, że nowotwór ten pochodzi z jajnika. Nie jest to prawdą. Zajęcie jajnika często współistnieje ze śluzakiem rzekomym otrzewnej. Guz śluzowe jajnika mogą wydzielać bezkomórkowy śluz, a ich wycięcie chirurgiczne jest wystarczające. Z kolei śluzowe raki gruczołowe jajników zachowują się w sposób typowy dla tych nowotworów (rozsiew jest regionalny). Podobny obraz mogą dać nowotowry śluzowe typu low-grade w potworniakach jajnika

Gdzie najczęściej lokalizuje się śluzak rzekomy otrzewnej?

Najczęściej miejsca nacieków występują w prawej rynnie przyokrężniczej, w przestrzeni podprzeponowej (w tym śledziona), sieci większej, miednica. Rzadko zajęte jest jelito cienkie

Jakie nowotwory mogą współistnieć z śluzakiem rzekomym otrzewnej?

Z śluzakiem rzekomym otrzewnej mogą współistnieć nowotwory wewnątrzprzewodowe trzustki i dróg żółciowych, nowotwory krezki jelita, torbiele przestrzenie zaodbytniczej

Jakie objawy daje śluzak rzekomy otrzewnej?

Nowotwór ten najczęściej nie daje objawów i jest wykrywany w trakcie badań radiologicznych lub laparoskopii zwiadowczej. W przypadku objawów pacjenci zgłaszają najczęściej ból o charakterze podobnym do zapalenia wyrostka robaczkowego, powiększenie obwodu jamy brzusznej, utarta masy ciała

Czym grozi nieleczony śluzak rzekomy otrzewnej?

Nieleczony śluzak rzekomy otrzewnej doprowadza do niedrożności jelit, niedożywienia, a nawet do śmierci

Leczenie śluzaka rzekomego otrzewnej?

Leczeniem z wyboru jest zabieg cytoredukcyjny w połączeniu z dootrzewnową chemioterapią perfuzyjną. Celem leczenia jest usunięcie makroskopowych ognisk nowotworu lub pozostawienie zmian nie większych niż 2,5mm

Jak często rak jelita grubego daje przerzuty do otrzewnej?

Rak jelita grubego przerzutuje drogą naczyń chłonnych, krwionośnych oraz w obrębie otrzewnej. W momencie diagnozy przerzuty w jamie otrzewnowej stwierdza się u około 5-7% osób, a u 10-20% rozwiną się w późniejszym okresie.

Czy są jakieś czynniki ryzyka przerzutów do otrzewnej w przypadku raka jelita grubego?

W przypadku raka jelita grubego są to: stopień zaawansowania (T4), guz, który przebił się przez ścianę jelita, niski stopień zróżnicowania, typ śluzowy nowotworu, obecność komórek sygnetowatych.

Jakie są możliwości leczenia raka jelita grubego z przerzutami do otrzewnej?

Obecnie istnieje wiele możliwości leczenia raka jelita grubego z przerzutami do otrzewnej stan terminalny, ale istnieje potencjalna możliwość wyleczenia. Warunkiem jest brak innych niemożliwych do wycięcia ognisk nowotworu w lokalizacja pozabrzusznej oraz przeprowadzenie wycięcia wszystkich widocznych makroskopowo zmian w jamie brzusznej (uzyskanie całkowitej cytoredukcji). W przypadku wycięcia części lub wszystkich przerzutów bez hipertermicznej dootrzewnowej chemioterapii wskazane jest przeprowadzenie chemioterapii systemowej z następową ocenę. Zabieg cytoredukcyjny połączony z HIPEC przeprowadza się po około 4 miesiącach. W przypadku przerzutów, które wystąpiły >1 roku od czasu pierwszej operacji zaleca się wycięcie przerzutów z jednoczasową cehmioetrapią dootrzewnową.

W przypadku współistniejących przerzutów do wątroby kluczowe są następujące czynniki: indeks zrakowacenia jamy otrzewnowej<12, brak nacieku surowicówki jelita cienkiego, resekcyjne przerzuty w wątrobie 1-3. W tym przypadku zalecania jest chemioterapia systemowa, a następnie wycięcie przerzutów z wątroby z jednoczasowym wycięciem przerzutów z otrzewnej oraz hipertermiczną dootrzewnową chemioterapią (HIPEC). W przypadku rozległego zabiegu wątroby zaleca się wycięcie przerzutów z otrzewnej z chemioterapią dootrzewnową w późniejszym czasie.